Еўра
Е́ўра — афіцыйная валюта шэрага еўрапейскіх краін. Сімвал валюты: €, банкаўскі код: EUR. 1 еўра складаецца са 100 еўрацэнтаў. Валюта кіруецца і адмініструецца Еўрапейскім цэнтральным банкам (ЕЦБ) і Еўрапейскай сістэмай цэнтральных банкаў (ЕСЦБ).
| Еўра англ.: Euro грэч. Ευρώ | |
|---|---|
| |
| |
| Код ISO 4217 | EUR |
| Краіна | Еўрапейскі Саюз |
| Афіцыйнае выкарыстанне | Еўрапейскі Саюз |
| Неафіцыйнае выкарыстанне | .svg){kind=small} Акратыры і Дэкелія Андора Чарнагорыя Рэспубліка Косава |
| Складаецца з | 100 еўрацэнтаў |
| Пазначэнне | € |
| Манеты | 1, 2, 5, 10, 20, 50 cent, €1, €2 |
| Банкноты | €5, €10, €20, €50, €100, €200, €500 |
| Цэнтральны банк | Еўрапейскі цэнтральны банк |
| Вэб-сайт | www.ecb.int |
| Абменны курс | |
| 1 USD | = 0.68 EUR |
| 1 RUB | = 0.02 EUR |
| 1 GBR | = 1,41 EUR |
.jpg)
Еўра быў уведзены ў безнаяўнае абарачэнне 1 студзеня 1999 года, а 1 студзеня 2002 года былi ўведзены ў наяўнае абарачэнне банкноты і манеты. Еўра замяніў у суадносінах 1:1 еўрапейскую валютную адзінку (ЭКЮ), якая выкарыстоўвалася ў еўрапейскай валютнай сістэме з 1979 па 1998 год.
Еўра кіруецца Еўрапейскай сістэмай цэнтральных банкаў (ЕСЦБ) на чале з Еўрапейскім цэнтральным банкам (ЕЦБ), размешчаным у Франкфурце-на-Майне (Германія). У ЕСЦБ, акрамя ЕЦБ, уваходзяць нацыянальныя цэнтральныя банкі ўсіх дзяржаў-членаў ЕС, незалежна ад таго, ці прынялі яны еўра ў якасці нацыянальнай валюты. ЕЦБ належыць выключнае права вызначаць грашова-крэдытную палітыку ў еўразоне. ЕСЦБ займаецца друкаваннем банкнот і чаканкай манет, размеркаваннем наяўных грошай па краінах еўразоны, а таксама забяспечвае функцыянаванне плацежных сістэм у еўразоне.
Усе члены Еўрасаюза маюць права ўвайсці ў еўразону, калі яны задавальняюць вызначаным патрабаванням да крэдытна-грашовай палітыцы, а для ўсіх новых членаў Еўрасаюза абавязак раней ці пазней перайсці на Еўра з'яўляецца абавязковай умовай уступлення.
Назва
Лацініцай назва валюты запісваецца як Euro (з вялікай ці маленькай літары — па-рознаму ў розных мовах), па-літоўскі — euras, па-латышскі — eiro, па-грэчаскі — ευρώ. Кірылічнае напісанне ў балгарскай, македонскай, рускай і сербскай мовах — евро, у Чарнагорыі ўжываецца варыянт еуро, у беларускай мове — еўра, ва ўкраінскай — євро. На банкнотах назва валюты паказана вялікімі лацінскімі і грэчаскімі літарамі. Назва чытаецца ў адпаведнасці з арфаграфіяй канкрэтных моў, звычайна па ўзору таго, як вымаўляецца ў гэтай мове слова Еўропа: па-французскі прыкладна ёро́, па-нямецкі — о́йро, па-іспанскі — э́уро, па-англійскі — ю́ро і г. д.
Гісторыя
Еўра для безнаяўных разлікаў быў уведзены ў 1999 годзе. 1 студзеня 2002 года з’явіліся банкноты і манеты. Наяўныя еўра замянілі нацыянальныя валюты 19 з 28 краін Еўрапейскага саюза.
У Швецыі і Даніі прайшлі рэферэндумы, на якіх большасць выказалася супраць прыняцця еўра. Вялікабрытанія таксама вырашыла не замяняць нацыянальную валюту. Латвія і Літва планавалі перайсці на еўра ў 2009 годзе, але з прычыны эканамічнага крызісу гэты пераход прыйшлося адкласці. У адрозненне ад Літвы і Латвіі, Эстонія змагла споўніць усе крытэрыі, неабходныя для пераходу на еўра, да 2011 года, і 12 мая 2010 года Еўракамісія выступіла з афіцыйнай прапановай аб далучэнні гэтай краіны да еўразоны 1-га студзеня 2011 года, што Эстонія і зрабіла.[1] З 1 студзеня 2014 да еўразоны далучылася Латвія, 1 студзеня 2015 — Літва[2], а 1 студзеня 2023 — Харватыя.
Манеты і банкноты
Еўра складаецца са 100 цэнтаў (еўрацэнтаў). Усе манеты еўра, у тым ліку памятныя манеты вартасцю 2 еўра, маюць адзін агульны бок, на якім пазначана вартасць манеты на фоне схематычнай карты Еўропы. З другога, «нацыянальнага», боку знаходзіцца выява, абраная той краінай, дзе адчаканена манета. Усе манеты могуць выкарыстоўвацца ва ўсіх краінах, у якіх еўра з'яўляецца афіцыйнай валютай.
Выпускаюцца манеты еўра вартасцю 2 €, 1 €, 0,50 €, 0,20 €, 0,10 €, 0,05 €, 0,02 € и 0,01 €.
Усе банкноты еўра маюць агульны дызайн для кожнай вартасці на абодвух баках ва ўсіх краінах. Выпускаюцца банкноты вартасцю 500 €, 200 €, 100 €, 50 €, 20 €, 10 € и 5 €. Некаторыя банкноты вялікай вартасці, такія, як 500 € и 200 €, не выпускаюцца ў некаторых краінах, але ўсюды з'яўляюцца законным плацежным сродкам.
| Вартасць | Памеры Вес | Стыль | Эпоха | Размяшчэнне кода | Асноўны колер |
|---|---|---|---|---|---|
| 5 еўра | 120 × 62 мм 0,63 г | Антычнасць / Класіка | Да XI стагоддзя | злева ля краю малюнка | серы |
| 10 еўра | 127 × 67 мм 0,72 г | Раманскі | XI—XII стагоддзі | зорачка на «8 гадзін» | чырвоны |
| 20 еўра | 133 × 72 мм 0,81 г | Готыка | XIII—XIV стагоддзі | зорачка на «9 гадзін» | сіні |
| 50 еўра | 140 × 77 мм 0,92 г | Рэнесанс | XV—XVI стагоддзі | справа ля краю малюнка | аранжавы |
| 100 еўра | 147 × 82 мм 1,02 г | Барока і ракако | XVII—XVIII стагоддзі | справа ад зорачкі на «9 гадзін» | зялёны |
| 200 еўра | 153 × 82 мм 1,07 г | Індустрыяльная эра / Жалеза і шкло | XIX стагоддзе | справа ад зорачкі на «8 гадзін» | жоўта-карычневы |
| 500 еўра | 160 × 82 мм 1,12 г | Сучаснасць | XX—XXI стагоддзі | зорачка на «9 гадзін» | ліловы |
Еўразона
Еўразона — гэта тэрыторыя, на якой еўра з’яўляецца афіцыйным плацежным сродкам. На 2023 год у еўразону ўваходзяць Аўстрыя, Бельгія, Германія, Грэцыя, Ірландыя, Іспанія, Італія, Кіпр, Латвія, Літва, Люксембург, Мальта, Нідэрланды, Партугалія, Славакія, Славенія, Фінляндыя, Францыя, Харватыя і Эстонія.
Зноскі
- ↑ Эстонія пераходзіць на еўра // Радыё Свабода
- ↑ Литва вступила в зону евро (руск.)
Спасылкі
- ECB: European Central Bank home page (англ.) Афіцыйны сайт Еўрапейскага цэнтральнага банка
- Europedia: Guide to European policies and legislation (англ.) Еўрапедыя: праваднік у еўрапейскія прынцыпы і заканадаўства
- Еўра - банкноты і гісторыя (англ.) (ням.)